Δυόμιση χρόνια λειτουργίας συμπλήρωσε το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Νοτίου Αιγαίου, ένας θεσμός με πολύ σημαντική δραστηριότητα που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου 2014-2020, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
Το Παρατηρητήριο έχει σαν στόχο την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών που αφορούν την κοινωνική ένταξη και υλοποιούνται σε περιφερειακό επίπεδο, δίνοντας παράλληλα τροφοδότηση στον Εθνικό Μηχανισμό. Έχοντας και την υποστήριξη της εταιρείας τεχνολογίας Crowdpolicy, η οποία παρέχει ομάδα εργασίας αλλά και συνεργάτες στα γραφεία των Διευθύνσεων Κοινωνικής Μέριμνας Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, το Παρατηρητήριο παρουσιάζει μια συνεχή εξελικτική πορεία στον τομέα των κοινωνικών μελετών.
Μία από τις πιο βασικές μελέτες που εκπονεί και δημοσιεύει είναι η «Ετήσια Περιφερειακή Ερεύνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης» και μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει δύο ολοκληρωμένες μελέτες με έτη αναφοράς το 2020 και το 2021 αντίστοιχα. Για τον σκοπό των ερευνών το Παρατηρητήριο έχει δημιουργήσει βάση δεδομένων όπου συγκεντρώνει από αξιόπιστες διεθνείς, ευρωπαϊκές και εθνικές πηγές (ΟΟΣΑ, Eurostat, ΕΛΣΤΑΤ, Εργάνη, Μηχανισμός Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας κλπ.) στατιστικά στοιχεία και δείκτες αναφοράς για κοινωνικά θέματα που αναλύονται στις πιο σημαντικές θεματικές ενότητες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, όπως είναι: απασχόληση, ανεργία, συνθήκες διαβίωσης κλπ., όπως επίσης και σε γεωγραφικό επίπεδο, δηλαδή ανά περιφερειακή ενότητα και Δήμο στο Νότιο Αιγαίο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Παρατηρητήριο Νοτίου Αιγαίου υλοποιεί, πρώτο ανάμεσα στα άλλα Παρατηρητήρια της χώρας, μια πρωτοποριακή δράση που ονομάζεται «Επιτόπιες Έρευνες» και βασίζεται σε μια καινοτόμα μεθοδολογία που μελετά τις τοπικές ανάγκες σε πραγματικό χρόνο και χώρο με τη συμμετοχή αιρετών προσώπων, στελεχών κοινωνικών υπηρεσιών, αλλά και πολιτών που είναι ωφελούμενοι κοινωνικών επιδομάτων. Με αυτή τη δράση και με ερευνητικές ομάδες που ταξιδεύουν στα νησιά στο Νότιο Αιγαίο, το Παρατηρητήριο κατορθώνει να ανακαλύπτει και αποτυπώνει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία σχετικά με την ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τις καλές πρακτικές που αναδύονται από κάθε τόπο.
Το Παρατηρητήριο έχει ακόμα στο ενεργητικό του τρεις άρτια οργανωμένες ημερίδες. Η πρώτη είχε ως θέμα «Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Νοτίου Αιγαίου ως μοχλός προώθησης της κοινωνικής συνοχής με την χρήση νέων τεχνολογιών» και πραγματοποιήθηκε το 2021 εξ ολοκλήρου διαδικτυακά λόγω των μέτρων. Η δεύτερη με θέμα “Τρία χρόνια λειτουργίας του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης: οι Συνθήκες Διαβίωσης και οι Προοπτικές Ένταξης των Ευάλωτων Ομάδων στο Νότιο Αιγαίο”, υλοποιήθηκε τον Μάιο του 2022 στη Ρόδο, σε συνδιοργάνωση με το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου.
Πρόσφατα ολοκληρώθηκε στη Σύρο και η τρίτη ημερίδα, με τη συμμετοχή των Κέντρων Κοινότητας του Νοτίου Αιγαίου, της ΕΥΣΕΚΤ, της ΕΥΔ Νοτίου Αιγαίου και της ΔΥΠΑ, της οποίας το θέμα ήταν «Διασύνδεση και Συνεργασία για την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων στον κοινωνικό τομέα. Οι σχετικές δράσεις και το πιο πρόσφατο έργο του Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης Ν. Αιγαίου». Η ημερίδα έκλεισε με συζήτηση και προτάσεις, επιτυγχάνοντας την διεύρυνση της επικοινωνίας και την ενδυνάμωση της συνεργασίας για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή δράσεων και πολιτικών κοινωνικής ένταξης και συνοχής.
Το Παρατηρητήριο ακολουθεί τις προτεραιότητες που έχει θέσει η ΕΕ για μια πιο κοινωνική Ευρώπη, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (ποιοτική απασχόληση, ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, ανάπτυξη δεξιοτήτων και κοινωνική ένταξη), όπως επίσης και τους στόχους που έχει θέσει η Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Ιούλιος 2022). Είναι ένα έργο που χρηματοδοτείται από το ΕΚΤ, θα συνεχίσει τη λειτουργία του την προγραμματική περίοδο 2021-2027 από το ΕΚΤ+, ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται και η σύστασή του στο οργανόγραμμα της Περιφέρειας.
Για περισσότερες πληροφορίες, το Παρατηρητήριο Νοτίου Αιγαίου δημοσιεύει τις μελέτες στον διαδικτυακό τόπο που έχει δημιουργήσει: https://socialobservatory.pnai.gov.gr/, στον οποίο επίσης παρέχονται αναλυτικές πληροφορίες για τους εν ενεργεία φορείς, καθώς και τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας ανά περιφερειακή ενότητα και Δήμο στο Νότιο Αιγαίο.
Κυριακή Κυρίτση, Προϊσταμένη Τμ. Αρωγής Κυκλάδων, υπεύθυνη έργου Παρατηρητηρίου Νοτίου Αιγαίου
Φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις: Β. Αραγιάννης
(EΠικοινωνία, τεύχος 36, Ιανουάριος 2023)