Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων για την αναβάθμιση και ενίσχυση των σχολικών υποδομών στο Νότιο Αιγαίο, ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε στην τοπική κοινωνία το νέο κτίριο του δεύτερου Νηπιαγωγείου στο Λακκί της Λέρου. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου 2014-2020, με προϋπολογισμό περίπου 630 χιλ. ευρώ και με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο. Με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, εμπνευσμένη από την ιστορία του νησιού, η σχολική μονάδα ανήκει στις πρώτες με βιοκλιματικό σχεδιασμό.
Οι μικροί μαθητές του Νηπιαγωγείου θα απολαμβάνουν στο εξής ένα σύγχρονο σχολείο εξαιρετικής αισθητικής και φιλικό προς το περιβάλλον, καθώς είναι σχεδιασμένο με γνώμονα τον βιοκλιματισμό (δηλαδή, τη θέρμανση/ψύξη με τη λιγότερη δυνατή ηλεκτρική ενέργεια) και τις εναλλακτικές μορφές θέρμανσης και ψύξης. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά του, σε συνδυασμό, το καθιστούν πρότυπο σχεδιασμού για τις σχολικές μονάδες της χώρας. Σημειωτέο, ότι το κτίριο κατασκευάστηκε σε δημοτικό οικόπεδο εμβαδού ενός και πλέον στρέμματος (1.242 τ.μ.), είναι δυναμικότητας 25 νηπίων και αντικατέστησε το μισθωμένο κτίριο όπου στεγαζόταν μέχρι πρότινος το Νηπιαγωγείο.
Αρχιτεκτονική ιταλικού ρασιοναλισμού
Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του κτιρίου ακολουθεί πιστά τις αρχές της μεσογειακής ρασιοναλιστικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στον Μεσοπόλεμο. Η επιλογή δεν είναι τυχαία, καθώς ολόκληρο το Λακκί υπακούει σε αυτή την υβριδική μορφή αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, χάρη στην οποία ελκύει αρκετούς επισκέπτες αλλά και ερευνητές από όλον τον κόσμο.
Για την ιστορία, όταν τα Δωδεκάνησα ήταν υπό ιταλική κυριαρχία και λόγω της στρατηγικής θέσης της Λέρου, κλήθηκαν δύο Ιταλοί αρχιτέκτονες να κατασκευάσουν στον ναύσταθμο μια πρότυπη πόλη, που να μπορεί να υποστηρίξει τη διαβίωση των αξιωματικών του ιταλικού στρατού με τις οικογένειές τους. Έτσι, δημιουργήθηκε μια ουτοπική πόλη, το πρώην Πόρτο Λάγκο και νυν Λακκί, ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό σύνολο, αρμονικό, εκκεντρικό και πολυτελές, αποτελούμενο από οικιστική και εμπορική ζώνη, με φαρδιούς κυρτούς δρόμους, εκκλησία, θέατρο, κινηματογράφο, σχολείο, νοσοκομείο, στρατώνες, ξενοδοχείο, κυκλική αγορά και περιμετρική σιδηροδρομική γραμμή. Όλα τα κτίσματα ακολουθούσαν το ίδιο αρχιτεκτονικό ρασιοναλιστικό μοτίβο με μεσογειακές επιρροές. Μάλιστα, τότε φυτεύτηκαν στην περιοχή εκατοντάδες πεύκα και ευκάλυπτοι.
Πάνω στις αρχές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής του 1930 σχεδιάστηκε και το Νηπιαγωγείο, ακολουθώντας τα παραδοσιακά στοιχεία που ισχύουν στον οικισμό και καλύπτοντας τις αρχιτεκτονικές και κοινωνικές απαιτήσεις ενός σύγχρονου σχολείου.
Οικολογική συλλογιστική
Το Νηπιαγωγείο κατασκευάστηκε σύμφωνα με περιβαλλοντικές κατευθύνσεις και βιοκλιματικές προϋποθέσεις, συνδυάζοντας ειδικά τοπογραφικά χαρακτηριστικά αλλά και τα τοπικά κλιματικά δεδομένα. Οι εξωτερικές όψεις κατακλύζονται από έναν κατάφυτο περιβάλλοντα χώρο, ενώ στην οροφή προβλέπεται φυτεμένο δώμα µε την απαραίτητη μόνωση και με κεντρικό υαλόφρακτο διαφώτιστο για την αύξηση του φυσικού φωτισμού και του εξαερισμού, συμβάλλοντας στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου.
Ακόμα, το ανάγλυφο του εδάφους, ο προσανατολισμός του κτιρίου, η συμπερίληψη της ηλιακής ακτινοβολίας, του ανέμου και της υγρασίας, όχι μόνο περιορίζουν τις τυχόν αρνητικές επιπτώσεις των τοπικών κλιματικών δεδομένων στο κέλυφος του κτιρίου αλλά και αξιοποιούνται για τη δημιουργία συνθηκών υγιεινής διαβίωσης στο εσωτερικό του κτιρίου. Η κάλυψη αναγκών, δε, σε θέρμανση, δροσισμό, εξαερισμό επιτυγχάνεται με καινοτόμα αντλία.
Προσαρμογή στις παιδαγωγικές ανάγκες
Η βασική κατεύθυνση είναι το κτίριο να προσφέρει μια άνετη και ασφαλή μαθησιακή ατμόσφαιρα συνδυαζόμενη µε δραστηριότητες αναψυχής και ψυχαγωγίας.
Έτσι, ο εξωτερικός χώρος είναι μελετημένος για δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ψυχαγωγία και δεξιοτεχνία των νηπίων και των προνηπίων και περιλαμβάνει βιόκηπο, λαχανόκηπο, ανακύκλωση, κομποστοποίηση, ηλιακό χωριό, χώρο άθλησης, αστεροσκοπείο και διαδραστικό σημείο μελέτης της κίνησης του νερού μέσω νερόμυλου.
Εξυπακούεται ότι το έργο προβλέπει όλους τους αναγκαίους εσωτερικούς χώρους, όπως αίθουσα εργασίας ‑ διδασκαλίας, αίθουσα δρώμενων, πολυδύναμο χώρο και γραφείο νηπιαγωγού, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί ξύλινα κουφώματα, ενεργειακοί υαλοπίνακες και ειδικά πετρώματα σε πλάκες. Φυσικά, δε λείπουν οι χώροι υγιεινής νηπίων με πρόσβαση για ΑμεΑ, οι βοηθητικοί χώροι και παρασκευαστήριο.
Για τα παιδιά και για το νησί
Ο ωφελούμενος πληθυσμός είναι, προφανώς, τα νήπια και οι οικογένειές τους, αλλά και η ευρύτερη τοπική κοινωνία της Λέρου, καθώς το κτίριο δημιουργεί τη δυνατότητα υλοποίησης δραστηριοτήτων για όλον τον πληθυσμό.
(ΕΠικοινωνία, τεύχος 36, Ιανουάριος 2023)